Montessori Białystok
Maria Montessori Doktor Maria Montessori była jedną z pierwszych kobiet – lekarzy we Włoszech, a jednocześnie antropologiem, pedagogiem. Przez ponad 50 lat pracowała z dziećmi różnych ras, narodowości czy o różnym statusie materialnym. W swoim życiu poświęciła się misji odkrywania dziecka, jego potrzeb i możliwości.
Montessori opracowała całościową koncepcję pedagogiczną, obejmującą rozwój dziecka od narodzenia, aż do wkroczenia przez nie w wiek dorosły. Pomimo, że stworzyła swe wspaniałe założenia już sto lat temu, są one nadal aktualne.
Wychowanie w jej metodzie jest rozumiane jako wspieranie i stałe podążanie za dzieckiem. Jego istotą jest uniezależnienie dziecka od dorosłych, samodzielność i odpowiedzialność za siebie i za świat. W żłobku Montessori maluszki mają czas na samodzielne odkrycia. To miejsce, gdzie dzieciństwo jest czasem spokojnego wzrastania.
Maria Montessori mówiła, że to nie dziecko jest kształtowane przez dorosłych, ale każdy człowiek jest ukształtowany przez dziecko, którym kiedyś był. Od tego jak maleństwo się rozwija, czego doświadcza, jak jest motywowane i wspierane zależeć będzie całe jego przyszłe życie. Decydującą rolę odgrywa tu otoczenie, w którym dorasta. Czy jest pełne zakazów i niedostępnych przedmiotów, ogranicza możliwość zaspokajania ciekawości, czy jest odpowiednio przygotowane tak, aby umożliwić mu rozwój wszystkich sfer aktywności.
Przygotowane otoczenie w pedagogice Montessori to miejsce, w którym dziecko może zaangażować ręce, umysł, zmysły. Wszystko jest w zasięgu jego ręki i nie zagraża jego bezpieczeństwu. Regały i półki są ustawione w taki sposób, aby dzieci mogły swobodnie do nich sięgnąć. Nauka opiera się na specjalnie opracowanych pomocach edukacyjno – rozwojowych, uporządkowanych tematycznie. Dziecko samo wybiera z czym chce w danej chwili pracować i ile czasu temu poświęci.
Pomoce Montessori to różnego rodzaju przedmioty inspirujące dzieci do twórczego działania. Cechuje je prostota, estetyka i przemyślana konstrukcja. Każda pomoc zbudowana jest według zasady stopniowania trudności i zawiera możliwość samodzielnej kontroli dokonywanej przez dziecko. Te specyficzne cechy dydaktycznych materiałów Montessori umożliwiają dziecku samodzielne działanie.
W zajęciach wspólnie uczestniczą dzieci w różnym wieku. Pomaga to w kształtowaniu postaw społecznych. Dzięki temu dzieci uczą się wzajemnej pomocy i współpracy. Zgodnie z założeniami Montessori: „Aby żłobek spełniał swoje zadanie, musi być przedłużeniem środowiska rodzinnego”. Wymieszana wiekowo grupa przypomina rodzinę – każdy jest potrzebny, bez względu na wiek czy zainteresowania.
Bardzo istotnym elementem jest też indywidualne podejście. Montessori zakłada, że każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim indywidualnym rytmie. Dlatego w żłobku dzieci pracują według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których są już gotowe. Zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, przy współpracy z opiekunem.
Nauczyciel w pedagogice Montessori ma szczególną rolę. Jest pomocnikiem i doradcą dziecka w jego drodze do dorosłości. Nie ingeruje w jego pracę, nie poucza go i nie przeszkadza. Obserwuje dziecko i stara się podążać za nim, podsuwając mu kolejne pomysły na działanie. Nigdy nie wyręcza. Pomaga tylko gdy jest o to poproszony. Daje dziecku możliwość doświadczania. Nie chwali, ale całym sobą pokazuje, że akceptuje poczynania dziecka i to wystarcza.
Niezwykłość metody Montessori tkwi też w tym, że nauczyciel obserwując maluszki zauważa tzw. fazy wrażliwe pojawiające się u dziecka. Dzieki temu może zaproponować mu odpowiednie zabawy i ćwiczenia, które wspierają jego rozwój. W ten sposób dziecko uczy się z łatwością i radością, nie odczuwając tego jako przykrego obowiązku.
W okresie żłobkowym 1-3 lata najważniejszymi fazami wrażliwymi są:
– rozwój mowy,
– rozwój ruchowy – doskonalenie chodzenia i koordynacji ruchów,
– ponadto wzrastająca potrzeba samoobsługi i samodzielności.
Rozwój mowy jest wspierany wielotorowo: od najbardziej tradycyjnych form jak mowa rytmiczna (wierszyki, rymowanki, piosenki) czy logorytmika, przez pracę z książeczkami, zabawy w pytania, zachęcanie do samodzielnego wyrażania się i ćwiczenia w utrwalaniu nazewnictwa przedmiotów opracowane zgodnie z zaleceniami metody. Nauczyciele prowadzą zajęcia zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i potrzebami dzieci.
Doskonalenie koordynacji ruchowej oraz kształtowanie zmysłu równowagi to przede wszystkim zajęcia muzyczno-taneczne, gimnastyczne, zabawy ruchowe oraz codzienne spacery na świeżym powietrzu.
Ćwiczenia praktycznego dnia to kolejny obszar, z którym dzieci spotykają się w żłobku Montessori. Czynności związane z troską o własną osobę i otoczenie to bardzo ważna dziedzina rozwoju maluszków. Dzieci uczą się codziennych czynności, takich jak mycie rąk, czesanie się, dmuchanie noska, korzystanie z toalety, zapinanie i odpinanie guzików, krojenie owoców, nalewanie wody do picia, mycie stolików, nakrywanie do stołów, itp. Celem wspomnianych ćwiczeń jest wypracowanie samodzielności, samoświadomości oraz ufności we własne siły i poczucia bezpieczeństwa.